26 مارس 2024- در نتایج جدیدی که در Diabetes منتشر شده است، محققان دانشگاه بریستول مکانیسمی را کشف کرده اند که توسط آن یک هورمون می تواند از رگ های خونی در کلیه ها در برابر آسیب ناشی از دیابت محافظت کند. با انجام این کار، محققان یک استراتژی درمانی زودهنگام بالقوه را برای جلوگیری یا کند کردن پیشرفت بیماری کلیوی در افراد مبتلا به دیابت شناسایی کردند.

دیابت، عامل اصلی نارسایی کلیه در بریتانیا است. از هر پنج فرد مبتلا به دیابت، یک نفر در طول زندگی خود به درمان بیماری کلیوی نیاز دارد و تقریباً از هر سه نفری که نیاز به دیالیز یا پیوند دارند، یک نفر دیابت دارد. علاوه بر این که این درمان‌ها برای بیماران بسیار طاقت‌فرسا هستند، هزینه‌های بالایی نیز دارند. تخمین زده می شود که در سال 2023، هزینه مستقیم دیالیز و جراحی پیوند کلیه با مراقبت های بعدی، برای سیستم سلامت ملی بریتانیا به ترتیب 1.05 میلیارد پوند (بدون احتساب 225 میلیون پوند هزینه شده برای حمل و نقل بیماران تحت دیالیز در مرکز) و 293 میلیون پوند بوده است.

آسیب کلیوی ناشی از دیابت، معمولاً در طی سالیان متمادی به کندی اتفاق می افتد. یکی از راه‌هایی که می‌تواند باعث آسیب شود، اختلال در گلیکوکالیکس به دلیل سطح بالای قند خون در یک دوره زمانی طولانی است. گلیکوکالیکس یک لایه ی ژل مانند نازک است که سطح رگ‌های خونی را می‌پوشاند و بخشی از فیلترهای ریز کلیه ("گلومرول") را تشکیل می‌دهد. این لایه نقش مهمی در عملکرد کلیه ایفا می کند. این لایه یک عملکرد سد مانند دارد و از خروج مولکول های بزرگتر مانند پروتئین ها از بدن در ادرار جلوگیری می کند. یکی از اولین علائم بیماری کلیوی در بیماران دیابتی وجود پروتئینی به نام آلبومین در ادرار است.

آدیپونکتین، هورمونی که توسط سلول‌های چربی در بدن تولید می‌شود، نقش محافظتی ایفا می‌کند: به بدن کمک می‌کند تا قند را به طور مؤثرتر مصرف کند، التهاب را کاهش می‌دهد و از آسیب عروق خونی جلوگیری می‌کند. مطالعات قبلی نشان داده اند که سطح آدیپونکتین در افراد مبتلا به دیابت کمتر است و آدیپونکتین می تواند از علائم آسیب کلیوی مانند جلوگیری از از دست رفتن آلبومین در ادرار در مدل های آزمایشگاهی بیماری کلیوی دیابتی (DKD) جلوگیری کند.

با استفاده از چندین مدل آزمایشگاهی بیماری کلیوی دیابتی، محققان نشان دادند که آدیپونکتین هم آسیب گلیکوکالیکس را کاهش می‌دهد و هم ضخامت آن را بازیابی می‌کند و در نتیجه نشت رگ‌ها را کاهش می‌دهد.

دکتر ربکا فاستر، دانشیار پزشکی میکروواسکولار در دانشکده پزشکی بریستول و نویسنده ارشد این مطالعه، توضیح داد: «ما می‌دانستیم که آدیپونکتین اثر محافظتی دارد، اما می‌خواستیم بفهمیم که آیا ممکن است با حمایت از عملکرد سد مانند رگ‌های خونی به حفظ عملکرد کلیه کمک کند. ما واقعا هیجان زده هستیم زیرا این اولین بار است که نقش این هورمون چربی در سلامت گلیکوکالیکس نشان داده شده است. این یک مکانیسم جدید از عملکرد این هورمون است."

از آنجایی که آسیب به گلیکوکالیکس در اوایل دیابت اتفاق می افتد، این یافته های جدید نشان می دهد که هدف قرار دادن مسیر سیگنال دهی آدیپونکتین می تواند به محافظت از این لایه در افراد مبتلا به دیابت کمک کند و به طور بالقوه از ابتلا به بیماری کلیوی دیابتیجلوگیری کند.

دکتر آیسلینگ مک ماهون، مدیر اجرایی تحقیقات و سیاست در تحقیقات کلیوی انگلستان، گفت: «پیشگیری از ابتلا به مشکلات جدی کلیوی در افراد مبتلا به دیابت، یک اولویت کلیدی برای تحقیقات کلیوی انگلستان است، هم برای اینکه تا حد امکان افراد زیادی را از تحمل درمان‌های مرتبط با بیماری کلیوی پیشرفته دور نگه دارد، و هم برای کاهش تاثیر مالی بیماری کلیوی بر سیستم سلامت ملی بریتانیا(NHS).

دکتر فاستر گفت: "این یافته ها نشان می دهد که هدف قرار دادن مسیر آدیپونکتین ممکن است یک رویکرد کاملاً جدید برای پیشگیری از بیماری کلیوی دیابتی ارائه دهد. تحقیقات بیشتر در این زمینه می تواند به توسعه یک درمان پیشگیرانه جدید برای این گروه در معرض خطر منجر شود."

منبع:

https://medicalxpress.com/news/2024-03-highlights-potential-approach-early-intervention.html